poniedziałek, 8 lipca 2013

Tudzież to nie „albo”, to nie „lub”! Tudzież to „i”

Bardzo powszechnym błędem, jakimi raczą nas użytkownicy języka polskiego, jest niepoprawne użycie słowa tudzież. Wynika to z nieznajomości jego znaczenia. Wiele osób bowiem sądzi, iż spójnik tudzież znaczy lubalbo. Tymczasem tak nie jest. Tudzież jest synonimem takich spójników jak: i, oraz, także.
Zwróćmy uwagę na zdanie: Odwiedzę babcię tudzież pójdę do kina. Znalazłoby się kilka (jak nie więcej) osób, które powiedziałyby, że mamy do czynienia ze zdaniem rozłącznym, ponieważ w ich przeświadczeniu podmiot albo odwiedzi babcię, albo pójdzie do kina. Tymczasem znaczenie jest całkowicie inne. Podmiot odwiedzi babcię (na przykład do południa) i wybierze się do kina (przykładowo wieczorem). Zatem jest to zdanie łączne, bo tudzież oznacza „i”. I taką właśnie funkcję ów spójnik pełni w zdaniu. Łączy nam zdania, a nie rozłącza.
Trzeba pamiętać o tym, by operować pojęciami, których znaczenie jest nam znane. Aniela Dulska - bohaterka dramatu Gabrieli Zapolskiej - jest taką postacią, która robiła błędy językowe, gdyż nie rozumiała znaczenia wypowiadanych przez siebie słów. Używając słów „wyszukanych” chciała pokazać swoją osobę jako niezwykle elokwentną, gdy tymczasem efekt był odwrotnie proporcjonalny do zamierzonego celu - zaprezentowała się jako osoba niewykształcona, wręcz komiczna. Również i my możemy narazić się na śmieszność, gdy użyjemy jakiegoś wyrazu w niepoprawnym znaczeniu i kontekście. Zachęcam zatem do częstszego bratania się ze słownikiem języka polskiego, choćby z darmowym słownikiem online PWN (dostępny jest tutaj).
Na koniec jeszcze jeden przykład ze spójnikiem tudzież celem utrwalenia: Jutro włożę zielone spodnie tudzież założę żółtą koszulkę. W zdaniu tym podmiot nie mówi nam, że włoży zielone spodnie lub założy żółtą koszulkę, tylko informuje, że włoży zarówno zielone spodnie, jak i założy żółtą koszulkę.