wtorek, 16 lipca 2013

Kłopotliwy liczebnik ułamkowy 1,5

Liczebnik 1,5 można wypowiedzieć na kilka sposobów. Możemy powiedzieć: jeden i pół, jeden i pięć dziesiątych (ale nie: jeden przecinek pięć), chociaż najczęściej powiemy półtora lub półtorej. W wypadku tych ostatnich często jednak nie stosujemy ich, tak jak należy, stąd można usłyszeć półtorej kilograma mąki oraz półtora szklanki wody.

Sprawa używania tych form jest po prostu banalna, doprawdy nie wiem, skąd te niepoprawności. Forma półtora zarezerwowana jest dla rzeczowników rodzaju męskiego i nijakiego, w związku z czym powiemy na przykład półtora kilograma, półtora miesiąca czy półtora litra mleka. Liczebnik półtorej wykorzystują rzeczowniki rodzaju żeńskiego, dlatego trzeba mówić na przykład półtorej godziny i półtorej szklanki.

Trzeba więc tylko umiejętnie ustalać rodzaj gramatyczny rzeczownika i odpowiednio dodać do niego półtorej (r. żeński) albo półtora (r. męski i nijaki). Ot, cała filozofia.