niedziela, 6 stycznia 2019

Jak dobrze ryzykować?

Wbrew temu, co może sugerować pytanie najnowszych rozważań, nie będę udzielał rad dotyczących podejmowania w życia ryzyka. Tradycyjnie mówić będę o poprawności językowej. Tym razem chciałbym skupić Państwa uwagę nad rekcją czasownika ryzykować. Ryzykujemy coś czy czymś?

Zasadniczo w obiegu komunikacyjnym spotkać można obie te składniowe konstrukcje. Jedną z nich jednak niektóre słowniki kwestionują (zob. Wielki słownik poprawnej polszczyzny PWN). Mowa o połączeniu omawianego dziś czasownika z narzędnikiem (ryzykować czymś). Zdaniem językoznawców lepiej w tym wypadku używać biernika (ryzykować coś), gdyż tym oto przypadkiem rządzi czasownik ryzykować.

Jak pisałem, coraz częściej słyszy się jednak tę postać do niedawna jeszcze niepożądaną. Jako dopuszczalną wymienia ją nawet Inny słownik języka polskiego. Stąd też wydaje się zasadne, aby traktować formy typu ryzykował życiem, zdrowiem itp. jako dopuszczalne przynajmniej w mowie potocznej.

środa, 2 stycznia 2019

„Odkupować” czy „odkupywać” – która forma jest poprawna?

Dzisiejsza lekcja poprawnej polszczyzny tyczyć się będzie czasownika odkupić, a ściślej jego niedokonanej postaci. Prawidłowa forma to odkupywać czy odkupować?

Okazuje się, że obie te formy notują słowniki, z tym że ta druga forma (odkupować) objęta jest kwalifikatorem potoczny. Z tego wynika, że jednak lepiej posługiwać się postacią odkupywać.

Warto również wspomnieć przy okazji niniejszych rozważań, że niezależnie od tego, którą formę wybierzemy, obie odmieniają się w jednakowy sposób. Mówimy, że ja coś od kogoś odkupuję (nie: *odkupywuję), ty coś ode mnie odkupujesz (nie: *odkupywujesz), on coś ode mnie odkupuje (nie: *odkupywuje) itd.