Przynajmniej i bynajmniej to
dość powszechnie używane wyrazy. Niestety, błędnie są utożsamiane ze sobą, co
oznacza, że traktujemy je synonimicznie, a to z kolei jest bardzo poważnym
uchybieniem językowym! O tym, by używać wyrazów o znanym nam znaczeniu, pisałem
niedawno (przypomnij sobie artykuł).
Bynajmniej to kolejny przykład
słowa, którego używamy w złym znaczeniu. Zgodnie z definicją słownikową wyraz
ten może być partykułą wzmacniającą przeczenie zawarte w wypowiedzi lub
wykrzyknikiem będącym przeczącą odpowiedzią na pytanie. Zatem najprościej, to
synonim słowa wcale. Przykłady:
(1) Nie uważam bynajmniej, że nie
sprostasz temu wyzwaniu. (2) Ty go lubisz? – Bynajmniej!
Przynajmniej to również partykuła,
niemniej jednak o innej funkcji. Słownik definiuje ją jako „partykułę
wyznaczającą minimalny, możliwy do zaakceptowania przez mówiącego zakres czegoś
lub komunikującą, że ilość lub miara czegoś jest nie mniejsza od wymienionej i
że może być większa”. Oto przykładowe zdania: (1) Zjedz przynajmniej ziemniaki,
w którym podmiot prosi o zjedzenie chociaż ziemniaków. (2) Przynajmniej mam pieniądze, gdzie podmiot sygnalizuje, że może i czegoś lub kogoś nie ma (np.
żony), ale za to ma pieniądze i trudno rozstrzygnąć, co jest ważniejsze.
Jak Państwo widzą,
słowa te mają całkowicie różne znaczenia. Nie wolno stosować ich zamiennie,
ponieważ może dojść do zachwiania komunikacji. Wróćmy do jednego z przykładowych
zdań: Zjedz przynajmniej ziemniaki – jego istotę wyjaśniliśmy wyżej, spójrzmy
teraz na to zdanie ze słowem bynajmniej: Zjedz bynajmniej ziemniaki - jaki tu jest sens? Nie ma go w ogóle, więc
po raz kolejny przestrzegam, aby przyswajać sobie znaczenia wyrazów przed ich
zastosowaniem. Bynajmniej to nie przynajmniej.
