wtorek, 3 maja 2016

Jak pisać o „konstytucji”?

Dziś świętujemy rocznicę uchwalenia konstytucji z 1791 roku. Z tego powodu to właśnie konstytucję czynię tematem kolejnych rozważań. Jak poprawnie piszemy ten wyraz?

Rzeczownik konstytucja piszemy wielką literą, jeśli użyty jest w pełnej nazwie (zob. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej). Jeśli jednak używamy go w znaczeniu pospolitym (tj. ‘najważniejsza ustawa w państwie, określająca ogólne zasady jego ustroju) zasadniczo powinniśmy zastosować małą literę. Można jednak posłużyć się wielką literą (jeśli kierujemy się względami uczuciowymi lub jeśli skracamy użytą już wcześniej pełną nazwę aktu).

Gdy zaś idzie o dzisiejsze święto, którego oficjalna nazwa świadomie jeszcze nie padła, to pisownię tę reguluje zasada ortograficzna. Zacznijmy od samego dokumentu, który uchwalono 225 lat temu. Zgodnie z zasadą w jedno- i wielowyrazowych tytułach ustaw wielką literą zapisujemy wyłącznie pierwszy wyraz, czyli właśnie konstytucję. Poprawny więc zapis to Konstytucja 3 maja. Miesiąc powinien więc być zapisany małą literą, choć wielka litera przesadnie nie razi, jeśli przyjmiemy, że jest ona objawem szacunku. Należy przy tym wiedzieć, że oficjalna nazwa dzisiejszych uroczystości to Święto Narodowe Trzeciego Maja (potocznie zwane 3 Maja). Tu – ponieważ to święto (por. Boże NarodzenieŚwięto Niepodległości– wszystkie człony muszą być zapisane wielkimi literami .