czwartek, 24 marca 2016

Jak odmieniać i pisać wyraz „pascha”?

Fot. Wikipedia 
Rzeczownik pascha to wyraz o kilku znaczeniach. Dwa z nich odnoszą się do świąt wielkanocnych, do których tą oto poradą chciałbym nawiązać.

Z omawianym dziś wyrazem nie mamy problemu, jeżeli nie musimy tworzyć formy celownika i miejscownika liczby pojedynczej. Ponieważ wyraz ten jest twardotematowym rzeczownikiem rodzaju żeńskiego, we wskazanych wyżej przypadkach musi nastąpić alternacja głosek (czyli wymiana). Ch alternuje zawsze do sz (ch:sz) na wzór takich wyrazów, jak mucha:musze; uciecha:uciesze; macocha:macosze itp. W związku z tym pascha w celowniku i miejscowniku liczby pojedynczej przyjmuje formę passze. Cała odmiana dostępna w tabeli:

l. poj.
l. mn.
M.
pascha
paschy
D.
paschy
pasch
C.
passze
paschom
B.
paschę
paschy
N.
paschą
paschami
Ms.
passze
paschach
W.
pascho!
paschy!

Warto również pamiętać o poprawnej pisowni wyrazu
pascha. Jeżeli wyraz ten używany jest w znaczeniu święta (por. Pascha jako ‘święto żydowskie obchodzone na pamiątkę wyjścia Izrealitów z Egiptu’, także: ‘w chrześcijaństwie obrządku wschodniego: Wielkanoc’), obligatoryjnie piszemy go wielkimi literami (Pascha). Gdy natomiast odnosimy to słowo do potrawy kulinarnej (słodkie danie wielkanocne z białego sera z bakaliami), to naturalnie zobowiązani jesteśmy używkać małych liter (pascha). 

Przy okazji wszystkim Czytelnikom Językowych rozważań (zarówno tym, którzy zaglądają tu regularnie, jak i tym, którzy przeglądają stronę sporadycznie, ale również wszystkim, którzy odwiedzają tę witrynę po raz pierwszy) chciałbym złożyć życzenia radosnych, wiosennych świąt. Niech będą one – jak zawsze – czasem wytchnienia i odpoczynku od codziennych obowiązków i trosk, czasem przepełnionym wzajemną życzliwością i miłością.