poniedziałek, 22 czerwca 2015

Rzeczownik „lato”, nazwisko „Lato”

Choć to wczoraj rozpoczęło się astronomiczne i jednocześnie kalendarzowe lato, nic nie stoi jednak na przeszkodzie, by dzisiaj tę okoliczność wykorzystać w poradzie. Pragnę skupić Państwa uwagę na rzeczowniku lato – chodzi tu o lato użyte w znaczeniu pospolitym (pora roku), jak i własnym (nazwisko, którym posługuje się m.in. były prezes PZPN). 

Lato w znaczeniu ‘pora roku’ w liczbie pojedynczej odmienia się następująco: lata, latu, lato, latem, lecie, lato. W liczbie mnogiej zaś przybiera takie oto formy: lata, lat, latom, lata, latami, latach, lata. Jak pokazuje praktyka, z odmianą tego rzeczownika w tym właśnie znaczeniu kłopotów na ogół nie mamy.

Inaczej rzecz ma się z nazwiskiem Lato. Tutaj już mogą tworzyć się komplikacje. Zgodnie bowiem z zasadą owo nazwisko odmienia się wg deklinacji żeńskiej (podobnie jak nazwiska Fredro oraz Kościuszko). W związku z czym mówimy, że nie ma pana Laty, przyglądam się panu Lacie, widzę pana Latę, idę z panem Latą, rozmawiam o panu Lacie. Mogę wreszcie przywołać pana Latę słowami: panie Lato! Jeśli idzie zaś o liczbę mnogą, poprawnie będzie, gdy użyjemy formy: państwo Latowie.