Zaimki przysłowne dokąd oraz gdzie
są we współczesnym języku polskim bardzo często używane. Na tyle często, że
właściwie traktuje się je jako synonimy, co nie do końca jest poprawne.
Zachęcam do lektury dzisiejszych rozważań, w którym wyjaśniam kwestie
poprawnościowe dotyczące stosowania wyżej podanych zaimków.
Zaczniemy od definicji. Zaimek dokąd
odnosi się do relacji przestrzennych. Innymi słowy – użyjemy go wtedy, kiedy
oznacza on cel ruchu i jego kierunek. Odnosi się on również do czasu i pełni
wtenczas funkcję synonimiczną dla takich wyrażeń, jak dopóki oraz jak
długo. Oto przykłady użycia: (1) Dokąd biegniesz? (2) Czekała,
dokąd nie przyszedł. Zaimek gdzie natomiast zastępuje określenie
miejsca, w którym coś się dzieje. Nie powinien się raczej odnosić do ruchu.
Przykładowo: Gdzie jesteś?.
Celowo napisałem, że zaimek gdzie
nie powinien odnosić się do ruchu. Jak pokazuje
bowiem praktyka, nad wyraz często używa się go wymiennie z zaimkiem dokąd.
Jest to na tyle częste, że nie traktuje się tego jako błąd, zwłaszcza wówczas,
gdy spotykamy się z tym w języku mówionym. Warto jednak pamiętać o tych
rozgraniczeniach znaczeniowych omawianych dziś zaimków i w mowie pisanej
umiejętnie to wykorzystywać, dlatego też w piśmie (ale nie tylko) lepiej
będzie, jeśli powiemy np. Dokąd
idziesz? zamiast Gdzie idziesz?.
