Uczelnia w roli głównej

Studentom kończą się wakacje, nieubłaganie nadchodzi czas, gdy znów przyjdzie im (nam) solidnie zabrać się do nauki. Z okazji rozpoczęcia nowego roku akademickiego postanowiłem zająć się jakimś zagadnieniem, które choćby trochę nawiązywałoby do tego wydarzenia.

Pomyślmy przez chwilę, gdzie można studiować. Ktoś powie, że na uniwersytecie, ktoś inny, że na politechnice, jeszcze ktoś doda, że na ASP, głos czwarty zaproponuje studiowanie na AWF. Wszystkie powyższe konstrukcje są wyrażeniami przyimkowymi z przyimkiem na. Pytanie, jakie kieruję, brzmi następująco: czy możemy zastąpić przyimek na przyimkiem w?

Wyrażenia przyimkowego z przyimkiem na używamy zdecydowanie częściej (a już niemal użyjemy ich zawsze w kontekście przykładów zaproponowanych przeze mnie). W dużej mierze wpływ na to, czy użyjemy w lub na, ma zwyczaj językowy (to, co się utrwaliło). Czasem jednak mamy dylemat, którego z przyimków użyć. Na ogół, gdy myślimy o dużej przestrzeni, użyjemy na, a kiedy mówimy o mniejszym pomieszczeniu, zastosujemy raczej w (np. na sali gimnastycznej, ale w sali lekcyjnej).

Wracając do rozważań stricte akademickich, zdarzają się słowniki, które odrzucają formę w uniwersytecie. Ja osobiście opowiadam się po stronie tych językoznawców, którzy tak radykalnie tej formy nie odrzucają. Myśląc o uczelni jako o instytucji, należałoby raczej zastosować wyrażenie przyimkowe na (np. studiuję na Uniwersytecie Zielonogórskim), przy czym konstrukcji z przyimkiem w nie uważam bynajmniej za jakiś rażący błąd językowy. W kontekście uniwersytet jako miejsce polecam z czystym sercem użycie przyimka w (np. umówiłem się z nią w uniwersytecie).

Najlepiej więc będzie, gdy nauczymy się rozróżniać, w jakim znaczeniu używamy tego typu rzeczowników. Przypomnę: gdy chodzi nam o instytucję, mówmy: na uniwersytecie, na politechnice itd. Gdy myślimy o miejscu jako takim, polecam formy: w uniwersytecie, w politechnice itd. Przy okazji - słowem zakończenia - składam życzenia pomyślnego roku akademickiego wszystkim żakom i pracownikom akademickim.

PS W wypadku innych typów uczelni wyższych, jak na przykład Wyższa Szkoła Bankowa, używamy przyimka w (w Wyższej Szkole Bankowej) poprzez analogię do samego rzeczownika szkoła (powiemy przecież wyłącznie w szkole).