czwartek, 12 września 2013

Patrzeć czy patrzyć?

Czytając książkę, natknąłem się na czasownik patrzała i zastanawiam się, dla ilu użytkowników polszczyzny powyższa forma nie jest podejrzana. Zdecydowana większość (w tym również i ja) użyłaby dziś raczej formy patrzyła. Obie jednak są poprawne.

Warto się zastanowić, jak będą wyglądać bezokoliczniki form, o których piszę akapit wyżej. Od czasownika patrzył/patrzyła/patrzyło, którego używamy dziś częściej, bezokolicznik będzie mieć postać patrzyć; z kolei czasownik patrzał/patrzała/patrzało ma bezokolicznik patrzeć.

Jak zostało już powiedziane, obie formy – zarówno patrzyć, jak i patrzeć – są poprawne, ale mamy tu do czynienia z osobliwą ciekawostką. Otóż rzadziej mówimy dziś: patrzał, którego bezokolicznik to patrzeć, ale jeśli mielibyśmy użyć bezokolicznika, to częściej powiemy: patrzeć, a nie patrzyć, którego formy czasu przeszłego są przez nas częściej stosowane. Nie wolno jednak mówić: patrzeć, sądząc, że jest to bezokolicznik od postaci patrzył/patrzyła/patrzyło, dlatego możemy używać dowolnej formy, ale z obowiązkowo nam znanym bezokolicznikiem.