niedziela, 30 października 2016

„Tysięczny” czy „tysiączna”?

Przymiotniki tysięczny oraz tysiączna bywają często utożsamiane tak bardzo, że mówi się niekiedy o ułamkach tysiącznych. W tym wypadku mamy do czynienia z błędnym użyciem omawianego przymiotnika. Szczegółowe wyjaśnienie tej kwestii znajduje się poniżej.

Oba wyrazy mają wprawdzie podobne znaczenie. Oznaczają one m.in. coś będące ostatnim elementem zbioru liczącego tysiąc elementów lub jedną z tysiąca części, na które można coś podzielić, także liczące tysiąc lub kilka tysięcy jednostek oraz wynoszące tysiąc lub kilka tysięcy złotych, dolarów itp. Zakres ich występowania jest jednak nieco inny.

Jak zauważają językoznawcy, pierwsza forma (tysięczny), czyli ta z ę, jest częstsza. Ponadto jedyna, gdy idzie o podstawowe znaczenie (por. tysięczna rocznica, a nie: *tysiączna rocznica; dwie tysięczne sekundy, a nie: *dwie tysiączne sekundy).

W znaczeniu, którego wyżej nie przywołałem, a które również przypisuje się omawianym dziś wyrazom, a mianowicie w znaczeniu ‘niezliczony, bardzo liczny’, można użyć wskazanych form na zasadzie oboczności (a więc dowolności), np. tysięczne kłopoty//tysiączne kłopoty