czwartek, 7 kwietnia 2016

Skąd się wzięła nazwa „Warszawa”?

Źródło: Wikipedia
Ponieważ jutro wybieram się do Warszawy na konferencję (kliknij, żeby poznać szczegóły), stwierdziłem, że dzisiejszy wpis poświęcę właśnie stolicy. Ściślej rzecz biorąc, przyjrzymy się wspólnie etymologii tej nazwy miejscowej.

W Polsce utrwalona jest legenda, zgodnie z którą nazwa Warszawa pochodzi od małżeństwa Warsa i Sawy. Niestety ta legenda nie ma nic wspólnego ze stanem faktycznym. By nie szukać daleko – Sawa to nie imię żeńskie, ale męskie (jak Wars), więc o jakim małżeństwie tu mowa? Skąd zatem ta Warszawa?

Owa nazwa pochodzi – podobnie zresztą jak Wrocław – od imienia Wrocisław (znaczenie imienia: ‘wrócić sławny’). Nazwa warszawska pochodzi jednak od północnopolskiej wersji tego imienia, czyli Warcisława. Warszawa to zatem osada Warcisława, a precyzyjniej osada Warsza (Warsz to zdrobnienie od Warcisława). 

Pierwotna forma Warszewa (w zapiskach spotykano się również z formą Warszowa) przekształciła się wkrótce pod wpływem dialektu mazowieckiego w Warszawę, która to z etymologicznego punktu widzenia uchodzi za formę hiperpoprawną, gdyż do końca XV w. zabieg, kiedy samogłoska -a- po spółgłoskach miękkich przechodziła w -e-, był czymś naturalnym. Ponieważ jednak z czasem wyrazy takie zaczęto traktować jako gwarowe, zmieniano wszędzie, gdzie było to możliwe, -e- w -a- i dlatego dziś mamy Warszawę, nie Warszewę