Dzisiejsze rozważania skupiać się
będą wokół dwóch miejscowości, które – mimo że są do siebie podobne –
odmieniają się zupełnie inaczej. Spójrzmy:
Pierwszy Ostrów, czyli Ostrów
Wielkopolski, nie sprawia trudności podczas odmiany. Mówimy więc, że
pojechaliśmy wczoraj do Ostrowa Wielkopolskiego, przyglądałem się Ostrowowi
Wielkopolskiemu, widziałem Ostrów Wielkopolski, byłem pod Ostrowem
Wielkopolskim czy wreszcie można mówić o Ostrowie Wielkopolskim.
Kłopoty językowe dotyczą drugiej miejscowości, która w mianowniku też ma Ostrów. Mowa o mieście Ostrów
Mazowiecka. Bardzo często odmienia się nazwę tej miejscowości poprzez
analogię do Ostrowa Wielkopolskiego. Nie można tego w ten sposób
tłumaczyć, ponieważ Ostrów Mazowiecka to zupełnie inny rodzaj.
Widać to wyraźnie, gdy przyjrzymy się ich określeniom. Ostrów (jaki?)
Wielkopolski (rodzaj męski), Ostrów (jaka?) Mazowiecka (rodzaj
żeński). Ostrów Mazowiecka to dawna Ostrowia. W jaki sposób zatem
poprawnie odmienić nazwę tego miasta?
W
dopełniaczu, celowniku i miejscowniku człon Ostrów przyjmuje formę Ostrowi,
np. (1) Jadę do Ostrowi Mazowieckiej (2) Opowiadałem ci wczoraj o
Ostrowi Mazowieckiej. Biernik jest równy mianownikowi, co jest zgodne z
ogólną zasadą, że rzeczowniki żeńskie zakończone spółgłoską w bierniku mają
postać mianownikową (por. widzę tę miłość, wyrzuć tę mysz itp.).
Zatem w bierniku mówimy (kogo? co?) Ostrów Mazowiecką. W narzędniku natomiast
dostrzegamy wyraźnie dawną formę Ostrowia, ponieważ mówimy Ostrowią
Mazowiecką.
