sobota, 5 kwietnia 2014

„Nie jeździj”!

No właśnie, Drodzy Państwo! Idę o zakład, że niejednokrotnie słyszeliśmy takie oto zdanie podane w temacie. Często może być ono rozbudowane, np.: (1) Nie jeździj tak szybko (2) Nie jeździj na sankach, a tymczasem okazuje się, że forma ta jest błędem… Jak zatem brzmi forma wzorcowa?

Przyjrzyjmy się wpierw temu, jak należy budować tryb rozkazujący. Mamy przykładowo czasownik trąbić. Odmienia się on w sposób następujący: ja trąbię, ty trąbisz, on trąbi. Mniemam, że wszyscy tak ów czasownik odmienią. Tryb rozkazujący też wszyscy (a przynajmniej większość) podadzą poprawny, czyli trąb (nie: trąbij).

Nie inaczej jest z czasownikiem jeździć. Mówimy: ja jeżdżę (ź wymienia się tu na ż), ty jeździsz, on jeździ. Tryb rozkazujący na zasadzie analogii do czasownika trąbić brzmi: jeźdź (nie: jeździj!).

Końcówka -ij jest charakterystyczna dla takich czasowników, jak na przykład pić. Odmieniają się one jednak zgoła inaczej niż jeździć, dlatego w tym wypadku, jeśli owa końcówka się pojawia, mamy błąd. Jeżeli nakazujemy komuś, aby nie jeździł zbyt szybko, powiedzmy: nie jeźdź za szybko albo: jeźdź bezpiecznie. Zaręczam, że jest to jak najbardziej forma poprawna.