sobota, 4 kwietnia 2015

Wielkanoc z punktu widzenia poprawnej polszczyzny

Fot. Wikipedia

Rozpoczynają się święta wielkanocne. Wydawać by się mogło, że z zapisem rzeczownika Wielkanoc problemu być nie powinno. Tymczasem – z racji tego, że jest to zrost – przy fleksji powstają pewne komplikacje.

Komplikacje, o których mowa w akapicie pierwszym, wynikają z tego, że nie zawsze wiemy, jak ów wyraz odmienić i zapisać. Czy można napisać Wielkanocy, czy należy zastosować pisownię Wielkiejnocy, a jeśli tak, to razem czy osobno, a jeśli osobno, to „noc” małą literą (Wielkiej nocy” czy wielką (Wielkiej Nocy)? Wszystkie dylematy związane z rzeczownikiem Wielkanoc dziś Państwu opiszę.

Zacznijmy od rzeczy najprostszej, czyli zapisu. Ponieważ Wielkanoc jest nazwą święta, zawsze zapisujemy ją wielką literą. Rzeczownik ten jest zrostem, w którym pierwszy człon (wielka) może występować w dwu formach – odmiennej i nieodmiennej. Stąd możemy odmieniać ów rzeczownik w taki sposób, że przymiotnik wielka będzie nieodmienny, np. Wielkanocy, ale równie dobrze będzie, jeśli owo określenie poddamy deklinacji, np. Wielkiejnocy.

Aby podsumować sobie to wszystko, o czym jest mowa wyżej, przeanalizujcie Pastwo tę poniższą tabelkę, która – mam nadzieję – ułatwi Wam przyswojenie sobie dzisiejszych wiadomości:

Wielkanoc
Wielkanoc
M.
Wielkanoc
Wielkanoc
D.
Wielkanocy
Wielkiejnocy
C.
Wielkanocy
Wielkiejnocy
B.
Wielkanoc
Wielkąnoc
N.
Wielkanocą
Wielkąnocą
Ms.
Wielkanocy
Wielkiejnocy
W.
Wielkanoc
Wielkanocy

PS Warto zauważyć, że niekiedy obok form Wielkanocy oraz Wielkiejnocy występuje jeszcze forma Wielkiej Nocy (wówczas oba człony piszemy wielką literą).