W dzisiejszym artykule pragnę
zwrócić Państwa uwagę na przymiotnik złożony jasnozielony. Łatwo
dostrzec, że składa się on z dwu części, tj. z przymiotników jasny
oraz zielony.
Wpis dotyczy ściślej pisowni
przymiotników składających się z dwu części nierównorzędnych znaczeniowo.
Oznacza to, że jeden z członów ma znaczenie główne (jest ono zawsze ulokowane w
członie drugim), człon pierwszy natomiast określa bliżej to znaczenie. Widać
wyraźnie, że z takim rozróżnieniem semantycznym mamy do czynienia w wypadku
przymiotnika jasnozielony (znaczenie główne to zielony, które
ulokowane jest w członie drugim, człon pierwszy natomiast określa nam ową
zieleń, traktując ją jako jasną).
Zgodnie z zasadą ortograficzną
takowe przymiotniki złożone z członów nierównorzędnych znaczeniowo zapisujemy
łącznie, stąd poprawny zapis jest tylko taki: jasnozielony (czyli
‘zielony o jasnym odcieniu’). Inne przykłady to na przykład bladoczerwony (‘czerwony
o bladym odcieniu’), ciemnobrązowy (‘brązowy o ciemnym odcieniu’), ale
także słodkokwaśny (‘kwaśny ze słodkim posmakiem’), wschodniopolski
(dotyczący Polski wschodniej) lub przeszłomiesięczny (‘z zeszłego
miesiąca’).
W wypadku ostatniego przykładu
trzeba umieć określić znaczenie, bo dopuszcza się również pisownię przeszło
miesięczny (w znaczeniu ‘trwający ponad miesiąc’). Podobnie rzecz ma się z
takimi przymiotnikami, jak przeszłotygodniowy (‘z zeszłego tygodnia’) i przeszło
tygodniowy (‘trwający ponad tydzień’) itp. Tutaj pisownia uzależniona jest
od znaczenia.
