sobota, 22 lutego 2014

Żem, żeś, żeśmy, żeście

Zdarza mi się usłyszeć zdanie, które rozpoczyna się formami podanymi w temacie, np. Żeśmy byli wczoraj na zakupach. Przytoczone zdanie jest jednak błędne. Form żem, żeś itd. nie używa się bowiem w taki oto sposób.

Mówiąc najprościej, możemy użyć konstrukcji żem, żeś, żeśmy, żeście tylko wówczas, jeżeli w zdaniu występuje spójnik że, np. (1) Powiedziano nam, żeście byli wczoraj na zakupach, bo: Powiedziano nam, że byliście wczoraj na zakupach. (2) On napisał, żem jest głupi, bo: On napisał, że jestem głupi.

Dlatego żeśmy jako osobne słowo, bez spójnika że, jest błędem. Stąd zdanie: Żeśmy byli wczoraj na zakupach jest zbudowane źle, a jedynie za poprawne uznać w tym wypadku można wyrażenie: Byliśmy wczoraj na zakupach.