niedziela, 23 sierpnia 2015

„Kościół” z perspektywy ortograficznej

Kościół parafialny pw. Macierzyństwa NMP w Zbąszynku
Problem z rzeczownikiem kościół występuje na tyle często, że postanowiłem zająć się tą ortograficzną zagwozdką na stronie. Nierzadko bowiem piszemy ów wyraz wielką literą, podczas gdy powinniśmy użyć małej litery, a także odwrotnie. Od czego to zależy? Od znaczenia, które pełni ważną funkcję w polskiej ortografii. I o tym wszystkim traktuje dzisiejszy artykuł.

Rzeczownik stanowiący dziś przedmiot moich zainteresowań ma trzy znaczenia. Przyjrzyjmy się im, oto one: (1) 'wspólnota ludzi jednego wyznania, zwłaszcza wspólnota chrześcijańska'; (2) 'budynek, miejsce modlitwy chrześcijan'; (3) 'instytucja kościelna reprezentowana przez duchownych'.

W znaczeniu najpospolitszym, a więc wtedy, gdy chodzi o budynek kościoła jako taki, zapisujemy ten rzeczownik małą literą, np. Idę do kościoła. Wielkiej litery używamy natomiast wtedy, gdy kościół używany jest w znaczeniu instytucji, organizacji i ogółu wiernych. Oto przykłady: (1) Wierni Kościoła obchodzą dzisiaj święta Bożego Narodzenia; (2) Do grupy Kościołów chrześcijańskich zaliczamy m.in. Kościół katolicki oraz Kościół prawosławny.

Dopuszcza się również pisownię wielką literą wszystkich członów wyrażenia powiązanego z rzeczownikiem Kościół. Z takim zapisem mamy do czynienia wówczas, jeśli tego typu nazwa ma charakter pełnej, oficjalnej nazwy, por. Polski Narodowy Kościół Katolicki, ale: Kościół katolicki; Starokatolicki Kościół Mariawitów, ale: Kościół mariawitów.