sobota, 25 października 2014

Czy tytuły się odmieniają?

Zapytano mnie, czy nazwy tytułów (książek, czasopism, filmów itd.) się odmieniają. Na tak postawione pytanie odpowiedź może być tylko jedna – oczywiście, że tak, przy czym trzeba uwzględnić dość istotny fakt gramatyczny.

Otóż jeżeli tytuł ma postać mianownikową, należy go odmienić i to jest chyba oczywiste, prawda? Mówimy przecież, że czytaliśmy Pana Tadeusza A. Mickiewicza lub że jeszcze nie czytało się Opowieści galicyjskich A. Stasiuka.

Inaczej sytuacja wygląda, jeżeli tytuł ma inną postać. Tak jest na przykład z tytułem reportażu H. Kraul Zdążyć przed Panem Bogiem – mówimy np. nie czytałem Zdążyć przed Panem Bogiem, lubię wracać do Zdążyć przed Panem Bogiem. Inny przykład – Prowadź swój pług przez kości umarłych O. Tokarczuk. Ponieważ tytuł przybiera funkcję zdania, nie odmieniamy go przez przypadki, stąd można powiedzieć, że wertowało się w sklepie Prowadź swój pług przez kości umarłych.

PS Choć wszystkie przytoczone przeze mnie przykłady dotyczą tytułów dzieł literackich, należy pamiętać, że identycznie rzecz ma się z tytułami filmów, gazet, obrazów, utworów muzycznych itd.