sobota, 10 maja 2014

„Nie” z imiesłowami przymiotnikowymi

Imiesłów to forma czasownika, która sprawia wyjątkową trudność i tak jest na przykład z pisownią partykuły „nie” z imiesłowami przymiotnikowymi. Dziś jednak biorę ów imiesłów na tapet, licząc, że za pomocą tego krótkiego wykładu sprawa znacznie się Państwu objaśni i nie będziecie się już zastanawiać, w jaki sposób poprawnie piszemy „nie” z wyżej wspomnianym imiesłowem.

Do niedawna, bo do końca lat 90., zasada mówiła, że imiesłów przymiotnikowy z „nie” piszemy razem wtedy, gdy jest on użyty w znaczeniu przymiotnikowym, a jeśli użyto imiesłowu przymiotnikowego w znaczeniu czasownikowym, zalecano pisownię rozdzielną. Ponieważ czasem trudno było określić, w jakim znaczeniu imiesłów został użyty, zasadę tę w roku 1998 zmieniono. Zgodnie z nowo powstałą regułą, wszystkie imiesłowy z „nie” piszemy razem, czyli np.: nieoceniony, niezrobiony, nienapisany, nietknięty, niewzięty itd.

Dlaczego więc czasem jeszcze można spotkać się z pisownią rozdzielną? Drodzy Państwo, uznaje się jeszcze dziś wciąż rozdzielną pisownię „nie” z imiesłowem, jeżeli ewidentnie został użyty w formie czasownikowej. Nie jestem zwolennikiem tego typu liberalizmu językowego, bo jest to pewnego rodzaju przykład takowego zjawiska. Omijamy w swoisty sposób jakąś regułę. Jeżeli zasada mówi o pisowni łącznej partykuły „nie” z imiesłowami przymiotnikowymi, to wolę, aby takowej pisowni się trzymać i dlatego wszystkim proponuję (zarazem gorąco namawiam), aby imiesłowy przymiotnikowe z „nie” pisać razem.

Uwaga! Wyjątek stanowi taka sytuacja, kiedy mamy do czynienia z ewidentnym zaprzeczeniem, jak na przykładu tu: Nie siedzące miejsce, lecz stojące, albo jeśli występują w zdaniu spójniki, jak ni i ani, np. Człowiek ten jest ani nie opętany, ani nie chory. W obu wypadkach pisownia oddzielna jest poprawna.