Niejeden
z nas zatrzymuje się, przede wszystkim w wypowiedziach spontanicznych, gdy przychodzi
nam odmienić jakiś czasownik zakończony na -nąć. Nie zawsze okazuje się to tak proste i oczywiste. Wybranym
czasownikom tego typu dziś się przyjrzymy.
Weźmy
na przykład czasownik zniknąć. W
czasie przeszłym powiemy znikł czy zniknął? A czas przeszły od czasownika wybuchnąć brzmi wybuchł czy wybuchnął?
Akurat w obu wypadkach zarówno pierwsza, jak i druga forma jest poprawna. Jest
to charakterystyczna cecha czasowników zakończonych na -nąć, że mają nierzadko wariantywne formy czasu przeszłego, nie
jest to jednak reguła stała.
Tak
jak można mówić wybuchł i wybuchnął, znikł i zniknął, tak
znajdziemy takie czasowniki, które mimo podobieństwa mają tylko jedną poprawną formę. Może też być tak, że dla rodzaju męskiego istnieją dwie formy
poprawne (tzw. oboczności), ale w rodzaju żeńskim mamy tylko jedną poprawną
możliwość. Przykładowo marznąć.
Poprawna forma to marzł, ale dopuszcza
się również formę marznął, podczas
gdy poprawny żeński odpowiednik tego czasownika w czasie przeszłym to wyłącznie marzła (nie: marznęła).
Podobnie rzecz się ma z czasownikiem wyniknąć.
Formy męskie wynikł oraz wyniknął są poprawne, ale dla rodzaju
żeńskiego dopuszczalna jest tylko forma wynikła
(warto zapamiętać, bo akurat wyniknęła
słyszy się bardzo często, a jest to niepoprawne)!
Chyba
nie ma innej rady, jak sięgać po słownik w wątpliwych czasownikach. Nauczenie
się wszystkich tego typu form byłoby bowiem niezwykle trudne. Można również
zastępować problematyczne czasowniki synonimami.